Özetle belirtecek olursak, Batı düşüncesi, bu çağa kadar bir cahiliyyeden (batıldan) başka bir cahiliyyeye geçip durmuştur. Grek cahiliyesinden Roma cahiliyesine, oradan Ortaçağlarda tahrif edilmiş Hristiyanlığı dayatan kilise dininin cahiliyyesine, oradan Rönesans cahiliyesine, arkasından “aydınlanma (!) çağı” cahiliyesine, onun da peşinden pozitivizm cahiyesine… ve nihayet çağdaş cahiliyeye geçiş yaptı. Batılı insanın serüveni hep kendi ürettiği ilahlarla savaşmakla geçti. Her şeyin ve herkesin yaratıcısı ve mutlak ilmin, bilginin, hukukun, değerlerin, her husustaki adil ölçü ve hudutları belirlemenin kaynağında yer alan mutlak varlık Allah’ı ve O’nun hükümlerini dışlayarak, her tarihsel döneminde kendi uydurduğu ilahların peşine takılan batılı, bilahare büyük bedeller ödeyip, acılar çekerek yakasını bunların ellerinden kurtarmaya çalışmıştır. Ancak hiçbir zaman vahye yönelmediği için de hep yeni uydurduğu ilahların tahakkümüne sürüklenmiştir. Bunlardan bir türlü kurtulamamış ve kula kulluktan kurtulma anlamındaki gerçek özgürlüğün tadını da hiçbir devrinde tadamamıştır. İnsanın gerçek konumunu hiçbir zaman keşfedemediği için, insanla irtibatlı hiçbir konuda sağlam, sahih, doğru sonuçlara tam anlamıyla ulaşmayı başaramamış ve hep bir hüsrandan diğerine, bir yanılgıdan diğerine savrulup durmuştur.
Bu sebeple Batı düşüncesi, bütün tarihi boyunca şirkten hiç kurtulamadı. Sürekli Allah’tan başka ilahların peşinden koştu. İnsan hevasını, iradesini ve aklını ilahlaştıran ve Allah’a karşı tuğyanı, isyanı ve şirk koşmayı hiç bir devrinde terk etmeyen, bu sebeple de hep Hak’tan uzak, zulumat’ın (karanlıkların) değişik kulvarları arasında dolaşan bir düşünce olmuştur.
İslam’ın, Adem’(as)ın “topraktan yaratıldığı ve tüm insanlığın da Adem ile Havva’dan türediği” hakikatini ifade etmesine karşılık, Batı düşüncesi, insanın tabiatın yaratığı olduğunu ve maymundan evrildiğini iddia edecek dereceye kadar sapıtmıştır.
Yine İslam’ın, Allah’ın insanı yaratıkların en üstünü kılıp, bütün evreni ve içindekileri emrine tahsis ettiği ve yeryüzünde “halife” kılmakla onurlandırıp kendi hükümlerini yeryüzüne egemen kılması için memur ettiği hakikatine karşılık, batı düşüncesi, hep, İnsan’ın “halifelik” misyonuna isyanını ve Rabb’i ile ahdine sadakatsizliğini temsil etmiştir. Allah’ın yeryüzü halifesi olmasının gereği olarak, insanın dünyadaki her türlü tasarrufunu, sadece Allah’ın hükümlerini nazara alarak yapması yerine, kendi hevasını ilah edinerek, hevasının ürünü kanun, kural, ideoloji, fikir ve ilkelerle dünyayı ifsat etmeyi, bozgunculuk ve kan dökmeyi temsil etmiştir.
“Aydınlanma” döneminde de batı paradigmasının temel unsurunu “hümanizm” oluşturmuştur. “Hümanizm antik Yunan’a özgü mitolojik bir bakış açısına dayanmaktadır; Yer ve gök arasında (tanrılar dünyası ile insanlar dünyası arasında) rekabet, zıtlaşma, hatta bir tür haset ve kin gütme hakimdir. Tanrıların…..bütün çabaları ve hissettikleri şey insan üzerinde zorbalığa dayanan bir otorite kurmaktır. İnsanı esir alarak, onu güçsüz, bilgisiz ve “aşağılık toprak” olarak bırakmak düşüncesi hakimdir. Sürekli olarak, insanın benliğinden haberdar olmasından, bağımsızlığından, özgürlüğünden ve insanın tabiat üzerinde otorite kurmasından korkmaktadırlar. Buna kalkışan her insan da büyük günah işlemiş, tanrılara baş kaldırmış olarak en kötü işkence ve cezalara çarptırılmaktadır. İnsan, her zaman bu esaretten kurtulma, tanrısal güçlere sahip olarak kendi bağımsızlığını elde etme, tabiatta tanrıların yerine geçme, kendi yazgısını onların kahredici pençesinden kurtararak, kendi irade ve seçmesinin pençesine atma peşindedir……Bu sebeple Yunan hümanizmi, tanrıları devre dışı bırakıp, onların hükümranlığını yok sayarak ve insanın gökle olan bağlarını kopararak “insanın kudsiyeti” fikrine ulaşması” çabalarını ifade etmiştir. Antik Yunan’dan günümüz batı düşüncesine kadarki süreçte, hümanizm hep belirleyici role sahip olmuş, batılı insanın, kendi ürettiği “tanrı”larla savaşıp, onlardan “bilgi, bağımsızlık ve özgürlüğünü” kutarma çabası bu sürece damgasını vurmuştur.
Antik Yunan’da Promete adıyla Tanrılarla savaşıp bilgiyi çalmaya çalışan batılı, ortaçağda ilahlaştırdığı Ruhbanın tekelinden bilgiyi ve tahakkümünden yakasını kurtarmak, aklı ve düşünceyi özgür kılmak için de bu sefer kilise ilahlarıyla savaşmak zorunda kalmıştır. Modern dönemde ise, ürettiği seküler ilahların, ilmi, bilgiyi ve hukuku, pozitivizmin son derece dar kalıplarına sıkıştırarak güdükleştirmesinin, insana biçtiği dar elbiseyi mutlakçı bir anlayışla dayatmasının oluşturduğu bunalımları yaşamaktadır. Fıtrata ve vahye aykırı, egemen güçlerin çıkarlarına dayalı kuralların, sömürücü, ezici, öğütücü, şahsiyetsizleştirici, insan onurunu ve insani değerleri yok ederek insandışılaştırıcı cenderesinde kıvranmaktadır. Bakalım ne zaman bu modern cahiliyenin ilahlarına karşı da ciddi bir savaş başlatacak ve bakalım ne zaman bilgiyi karşılıksız bir merhametle lutfeden Allah’a teslim olarak “kulluk” konumuna avdet edip, kendi zanlarıyla ürettiği bu uyduruk ilahlara kölelikten yakasını kurtaracaktır?
İşte yaşadığı bu süreçte Batılı insan, kendisini bilmek, kendisini gerçekleştirmek ve hayatın gayesi istikametinde tekamül ettirmek için gerekli olan mütekamil bir insan hakları ve hukuk anlayışına hiçbir zaman ulaşamamış, vahye yönelmediği sürece de ulaşması mümkün değildir.
1 . Antik Yunan kültüründe insana biçilen konum:
Batı felsefe tarihi boyunca insanı tanıma, anlama ve anlamlandırma çabaları, evreni anlama ve anlamlandırma çabaları ile birlikte hep öncelikli bir konu olmuştur. Ancak vahye kapalılık, bu çabaların, isabetli, sahih ve doğru bilgiye dayalı doğru sonuçlara ulaşmasını hep engellemiştir.
“İnsan” olma, ancak “bilme” ile gerçekleşmektedir. Bunun en üst noktası ise “kendini bilme”dir.İnsan, insan olarak, “kendi konumuna” ilişkin bilgi sahibi olmadıkça ve bunu kendisinde duyumsamadıkça “kendini bilen” biri haline gelemez. Sahih bilgiye dayanarak “kendini bilmeyi” başaramayan, kendini doğru tanımlayamayan insanın, hakikati ve Rabb’ini bilmesi ve doğru tanıması da mümkün olmayacaktır.
Felsefe tarihindeki “kuşgucular” “kendini bilmenin”, kendini gerçekleştirmenin ilk ön şartı olduğunu ileri sürerler. Batı dışı diğer kültürlerde de bazı düşünürlerin, “kendini bilme”nin insanın temel yükümlülüğü olduğunu ileri sürdükleri gibi. Ancak vahiye uzak duran ve bu sebeple sahih bilgi kaynağından kendini soyutlayan kültür alanlarındaki, insanı tanımlamaya yönelik felsefi araştırmalar, üretilen fikirler, konuyu açıklığa kavuşturmak yerine tam bir kargaşaya sürüklemiştir.
Greko-Romen kültürün temsilcilerinden İmparator Marcus Aurelius Antonius’a göre; “ Akıl, insanın gerçek gücü, doğruluğun ve ahlaklılığın (tek) ortak kaynağıdır. Çünkü o, insanın tümüyle kendisine dayanabileceği tek şeydir. Özgür olup, kendi yasasını kendi koyar ve kendine yeterlidir.” Sokrates, Epiktetos ve Marcus Aurelius, “kendini bilmek” için insanın kendine ve aklına güvenip kendisini dinlemesini yeterli buluyorlar, bu konuda daha üst bir otoriteyi dinlemeye yanaşmıyorlardı. İşte bu düşünce sahih bilgiye değil de zan ve hevaya tabi olmanın sonucudur ve Grek putperestliğinin, insanı ilahlaştıran Antik Yunan düşüncesindeki sapmanın temelini oluşturmaktadır. Bu sapmanın tabii sonucu olarak insanın kendini bilmesi ve tanımasına yönelik Grek kültürü içindeki çabalar yanlış sonuçlara ulaşmış ve insanın insana kulluğu, köleliği makul ve “meşru” görülmüştür.
Grek Rasyonalizmi, bir çeşit akla tapınmak, aklı ilahlaştırmak, akla gerçek yapısından oldukça büyük ve yapısıyla bağdaşmayan bir hacim vermek şeklindeydi. Aklı ilahlaştırıp dünya hayatı ile ilgili düzen, model, kanun ve kurallar oluşturma yetkisini akla ve insanın hevasına terk edenler, ister istemez eşitsizlik, adaletsizlik ve sömürüye dayalı toplumları oluşturmuşlardır. Yunanlı filozoflar hukukun üstünlüğü ve adalet üzerinde önemle durmalarına rağmen, bu dönemde insanların eşit olduğuna dair bir anlayış henüz gündemde değildir.
Eflatun, “Cumhuriyet” adlı eserinde yönetim hakkını sadece filozoflara veriyor, toplumun diğer fertlerini, askerler, çifçiler, köleler diye üç sınıfa ayırıyordu. “Tanrı sizi değişik şartlarda yaratmıştır. Sizlerden bazılarında yönetme yeteneği vardır ve Tanrı onları altından yaratmıştır. Bazılarınız gümüşten yaratılmıştır, bunlar yöneticilerin yardımcılarıdır. Daha sonra çiftçiler ve sanatkarlar gelir, bunları Tanrı pirinçten ve demirden yaratmıştır” diyordu. Yani daha yaratılıştan itibaren, insanların içinde yer aldıkları farklı sınıfların varlığına ve bunların farklı maddelerden yaratıldığına, kimisinin efendi, yöneten, kimisinin de köle, teba olduğuna inanarak, insanlar arasında büyük ve köklü bir ayırımcılığı öngörüyor ve daha da kötüsü, buna kutsal bir meşruiyet sağlamaya çalışıyordu. Eflatun “adalet” kavramı ile ilgili olarak da şunları yazıyordu; “Adaletin, güçlü olanın çıkarlarını koruyan bir şeyden başka bir şey olmadığını ilan ediyorum. Dünyada her yerde adaletin bir kuralı var ki, o da güçlü olanın çıkarı demektir” Eflatun’un şu sözleri de adaletten ne anladığını daha çarpıcı bir biçimde ortaya koymaktadır: “Adalet, dostlara çıkar sağlama ve düşmanları sürüm sürüm süründürme sanatıdır.”
Eflatun’un talebesi Aristo’da aynı yoldadır. İnsanların eşitliğinden nefret etmekte, adalet konusunda da hocası gibi düşünmektedir. “İnsanların yaratılıştan eşit olmadıklarını, kimisinin köle, kimisinin de efendi olmak için dünyaya geldiklerini” söylemiştir. Ona göre bir kısım insanlar hizmet ve itaat edilmesi gereken efendiler (ilahlar), büyük kısmı da onlara hizmet ve itaat etmesi gereken kul ve köleler olarak yaratılmışlardır.
Bütün evreni ve bütün varlıkları yaratan ve başı boş bırakmayıp onlara emreden, yöneten, hayatlarını düzenleyen hükümler vaz eden tek ve kadir-i mutlak bir ilah inancına uzak duranların, hevalarını ve hemcinslerini ilah edinme zilletine sürükleneceklerini Rabb’imiz Kur’an’da beyan etmiştir. Bunun kaçınılmaz sonucu da, gücü ele geçirenlerin koyacakları heva ve çıkarlarına uygun yasalarla diğerlerini ezip, sömürmeleridir.
Grek putperestliği ve aklı ilahlaştıran rasyonalizmi, Roma İmparatorluğu döneminde egemenliğini sürdürmüş, mevcut ilahlarına yeni ilahlar ekleyerek, insanın insana kulluğunu, zulmü, sömürüyü ve köleliği daha yaygın, daha şedid ve daha kurumsal boyutlara ulaştırmıştır. Yeni ilahların en önemlisi Roma yöneticileriydi. “Sezar”lar insanların hayatına tahakküm eden, onlar hakkında tek yanlı kararlar alabilen ve kesin, itirassız bir şekilde kendilerine itaat ve kulluk edilen ilahlar olarak algılanıyordu.
Grek cahiliyesinin insanın eşitsizliği, bir kısmının ilah bir kısmının da onlara hizmet ve ittaatla yükümlü kul ve köleler oldukları anlayışı üzerine oturttuğu bu sapması ve güçlüyü haklı gören adalet ve hukuk anlayışı, maalesef batı düşüncesi tarihine damgasını vurmuş gibidir. Bugün dahi bu damganın izleri çok çarpıcı bir biçimde, çağdaş batı düşüncesinde gözlenmektedir. İşte bu düşüncelerden ilham alıp Greko-Romen kültür üzerine kendini yapılandıran “batı medeniyeti” (!) kaçınılmaz bir sonuç olarak güçsüzleri ezmeyi, sömürmeyi ve insan haklarını ihlal etmeyi hak sayan bir anlayış ve uygulamadan hiç kurtulamamıştır.
Halbuki İslam, ilk insanın yaratılışından, ilk peygamber Adem (AS) dan beri, bütün insanların aynı maddeden ve eşit olarak yaratılıp, aynı anne babadan türedikleri hakikatini haykırmakta ve her türlü ayrımcılığı reddedip, insanların eşit temel haklara sahip olduklarını vurgulayarak yeryüzünde sadece Allah’ın hükümlerini egemen kılmak suretiyle, kula kulluğa son verecek, mutlak adaleti sağlamaya talip olmaktadır.
Bu sebeple Batı düşüncesi, bütün tarihi boyunca şirkten hiç kurtulamadı. Sürekli Allah’tan başka ilahların peşinden koştu. İnsan hevasını, iradesini ve aklını ilahlaştıran ve Allah’a karşı tuğyanı, isyanı ve şirk koşmayı hiç bir devrinde terk etmeyen, bu sebeple de hep Hak’tan uzak, zulumat’ın (karanlıkların) değişik kulvarları arasında dolaşan bir düşünce olmuştur.
İslam’ın, Adem’(as)ın “topraktan yaratıldığı ve tüm insanlığın da Adem ile Havva’dan türediği” hakikatini ifade etmesine karşılık, Batı düşüncesi, insanın tabiatın yaratığı olduğunu ve maymundan evrildiğini iddia edecek dereceye kadar sapıtmıştır.
Yine İslam’ın, Allah’ın insanı yaratıkların en üstünü kılıp, bütün evreni ve içindekileri emrine tahsis ettiği ve yeryüzünde “halife” kılmakla onurlandırıp kendi hükümlerini yeryüzüne egemen kılması için memur ettiği hakikatine karşılık, batı düşüncesi, hep, İnsan’ın “halifelik” misyonuna isyanını ve Rabb’i ile ahdine sadakatsizliğini temsil etmiştir. Allah’ın yeryüzü halifesi olmasının gereği olarak, insanın dünyadaki her türlü tasarrufunu, sadece Allah’ın hükümlerini nazara alarak yapması yerine, kendi hevasını ilah edinerek, hevasının ürünü kanun, kural, ideoloji, fikir ve ilkelerle dünyayı ifsat etmeyi, bozgunculuk ve kan dökmeyi temsil etmiştir.
“Aydınlanma” döneminde de batı paradigmasının temel unsurunu “hümanizm” oluşturmuştur. “Hümanizm antik Yunan’a özgü mitolojik bir bakış açısına dayanmaktadır; Yer ve gök arasında (tanrılar dünyası ile insanlar dünyası arasında) rekabet, zıtlaşma, hatta bir tür haset ve kin gütme hakimdir. Tanrıların…..bütün çabaları ve hissettikleri şey insan üzerinde zorbalığa dayanan bir otorite kurmaktır. İnsanı esir alarak, onu güçsüz, bilgisiz ve “aşağılık toprak” olarak bırakmak düşüncesi hakimdir. Sürekli olarak, insanın benliğinden haberdar olmasından, bağımsızlığından, özgürlüğünden ve insanın tabiat üzerinde otorite kurmasından korkmaktadırlar. Buna kalkışan her insan da büyük günah işlemiş, tanrılara baş kaldırmış olarak en kötü işkence ve cezalara çarptırılmaktadır. İnsan, her zaman bu esaretten kurtulma, tanrısal güçlere sahip olarak kendi bağımsızlığını elde etme, tabiatta tanrıların yerine geçme, kendi yazgısını onların kahredici pençesinden kurtararak, kendi irade ve seçmesinin pençesine atma peşindedir……Bu sebeple Yunan hümanizmi, tanrıları devre dışı bırakıp, onların hükümranlığını yok sayarak ve insanın gökle olan bağlarını kopararak “insanın kudsiyeti” fikrine ulaşması” çabalarını ifade etmiştir. Antik Yunan’dan günümüz batı düşüncesine kadarki süreçte, hümanizm hep belirleyici role sahip olmuş, batılı insanın, kendi ürettiği “tanrı”larla savaşıp, onlardan “bilgi, bağımsızlık ve özgürlüğünü” kutarma çabası bu sürece damgasını vurmuştur.
Antik Yunan’da Promete adıyla Tanrılarla savaşıp bilgiyi çalmaya çalışan batılı, ortaçağda ilahlaştırdığı Ruhbanın tekelinden bilgiyi ve tahakkümünden yakasını kurtarmak, aklı ve düşünceyi özgür kılmak için de bu sefer kilise ilahlarıyla savaşmak zorunda kalmıştır. Modern dönemde ise, ürettiği seküler ilahların, ilmi, bilgiyi ve hukuku, pozitivizmin son derece dar kalıplarına sıkıştırarak güdükleştirmesinin, insana biçtiği dar elbiseyi mutlakçı bir anlayışla dayatmasının oluşturduğu bunalımları yaşamaktadır. Fıtrata ve vahye aykırı, egemen güçlerin çıkarlarına dayalı kuralların, sömürücü, ezici, öğütücü, şahsiyetsizleştirici, insan onurunu ve insani değerleri yok ederek insandışılaştırıcı cenderesinde kıvranmaktadır. Bakalım ne zaman bu modern cahiliyenin ilahlarına karşı da ciddi bir savaş başlatacak ve bakalım ne zaman bilgiyi karşılıksız bir merhametle lutfeden Allah’a teslim olarak “kulluk” konumuna avdet edip, kendi zanlarıyla ürettiği bu uyduruk ilahlara kölelikten yakasını kurtaracaktır?
İşte yaşadığı bu süreçte Batılı insan, kendisini bilmek, kendisini gerçekleştirmek ve hayatın gayesi istikametinde tekamül ettirmek için gerekli olan mütekamil bir insan hakları ve hukuk anlayışına hiçbir zaman ulaşamamış, vahye yönelmediği sürece de ulaşması mümkün değildir.
1 . Antik Yunan kültüründe insana biçilen konum:
Batı felsefe tarihi boyunca insanı tanıma, anlama ve anlamlandırma çabaları, evreni anlama ve anlamlandırma çabaları ile birlikte hep öncelikli bir konu olmuştur. Ancak vahye kapalılık, bu çabaların, isabetli, sahih ve doğru bilgiye dayalı doğru sonuçlara ulaşmasını hep engellemiştir.
“İnsan” olma, ancak “bilme” ile gerçekleşmektedir. Bunun en üst noktası ise “kendini bilme”dir.İnsan, insan olarak, “kendi konumuna” ilişkin bilgi sahibi olmadıkça ve bunu kendisinde duyumsamadıkça “kendini bilen” biri haline gelemez. Sahih bilgiye dayanarak “kendini bilmeyi” başaramayan, kendini doğru tanımlayamayan insanın, hakikati ve Rabb’ini bilmesi ve doğru tanıması da mümkün olmayacaktır.
Felsefe tarihindeki “kuşgucular” “kendini bilmenin”, kendini gerçekleştirmenin ilk ön şartı olduğunu ileri sürerler. Batı dışı diğer kültürlerde de bazı düşünürlerin, “kendini bilme”nin insanın temel yükümlülüğü olduğunu ileri sürdükleri gibi. Ancak vahiye uzak duran ve bu sebeple sahih bilgi kaynağından kendini soyutlayan kültür alanlarındaki, insanı tanımlamaya yönelik felsefi araştırmalar, üretilen fikirler, konuyu açıklığa kavuşturmak yerine tam bir kargaşaya sürüklemiştir.
Greko-Romen kültürün temsilcilerinden İmparator Marcus Aurelius Antonius’a göre; “ Akıl, insanın gerçek gücü, doğruluğun ve ahlaklılığın (tek) ortak kaynağıdır. Çünkü o, insanın tümüyle kendisine dayanabileceği tek şeydir. Özgür olup, kendi yasasını kendi koyar ve kendine yeterlidir.” Sokrates, Epiktetos ve Marcus Aurelius, “kendini bilmek” için insanın kendine ve aklına güvenip kendisini dinlemesini yeterli buluyorlar, bu konuda daha üst bir otoriteyi dinlemeye yanaşmıyorlardı. İşte bu düşünce sahih bilgiye değil de zan ve hevaya tabi olmanın sonucudur ve Grek putperestliğinin, insanı ilahlaştıran Antik Yunan düşüncesindeki sapmanın temelini oluşturmaktadır. Bu sapmanın tabii sonucu olarak insanın kendini bilmesi ve tanımasına yönelik Grek kültürü içindeki çabalar yanlış sonuçlara ulaşmış ve insanın insana kulluğu, köleliği makul ve “meşru” görülmüştür.
Grek Rasyonalizmi, bir çeşit akla tapınmak, aklı ilahlaştırmak, akla gerçek yapısından oldukça büyük ve yapısıyla bağdaşmayan bir hacim vermek şeklindeydi. Aklı ilahlaştırıp dünya hayatı ile ilgili düzen, model, kanun ve kurallar oluşturma yetkisini akla ve insanın hevasına terk edenler, ister istemez eşitsizlik, adaletsizlik ve sömürüye dayalı toplumları oluşturmuşlardır. Yunanlı filozoflar hukukun üstünlüğü ve adalet üzerinde önemle durmalarına rağmen, bu dönemde insanların eşit olduğuna dair bir anlayış henüz gündemde değildir.
Eflatun, “Cumhuriyet” adlı eserinde yönetim hakkını sadece filozoflara veriyor, toplumun diğer fertlerini, askerler, çifçiler, köleler diye üç sınıfa ayırıyordu. “Tanrı sizi değişik şartlarda yaratmıştır. Sizlerden bazılarında yönetme yeteneği vardır ve Tanrı onları altından yaratmıştır. Bazılarınız gümüşten yaratılmıştır, bunlar yöneticilerin yardımcılarıdır. Daha sonra çiftçiler ve sanatkarlar gelir, bunları Tanrı pirinçten ve demirden yaratmıştır” diyordu. Yani daha yaratılıştan itibaren, insanların içinde yer aldıkları farklı sınıfların varlığına ve bunların farklı maddelerden yaratıldığına, kimisinin efendi, yöneten, kimisinin de köle, teba olduğuna inanarak, insanlar arasında büyük ve köklü bir ayırımcılığı öngörüyor ve daha da kötüsü, buna kutsal bir meşruiyet sağlamaya çalışıyordu. Eflatun “adalet” kavramı ile ilgili olarak da şunları yazıyordu; “Adaletin, güçlü olanın çıkarlarını koruyan bir şeyden başka bir şey olmadığını ilan ediyorum. Dünyada her yerde adaletin bir kuralı var ki, o da güçlü olanın çıkarı demektir” Eflatun’un şu sözleri de adaletten ne anladığını daha çarpıcı bir biçimde ortaya koymaktadır: “Adalet, dostlara çıkar sağlama ve düşmanları sürüm sürüm süründürme sanatıdır.”
Eflatun’un talebesi Aristo’da aynı yoldadır. İnsanların eşitliğinden nefret etmekte, adalet konusunda da hocası gibi düşünmektedir. “İnsanların yaratılıştan eşit olmadıklarını, kimisinin köle, kimisinin de efendi olmak için dünyaya geldiklerini” söylemiştir. Ona göre bir kısım insanlar hizmet ve itaat edilmesi gereken efendiler (ilahlar), büyük kısmı da onlara hizmet ve itaat etmesi gereken kul ve köleler olarak yaratılmışlardır.
Bütün evreni ve bütün varlıkları yaratan ve başı boş bırakmayıp onlara emreden, yöneten, hayatlarını düzenleyen hükümler vaz eden tek ve kadir-i mutlak bir ilah inancına uzak duranların, hevalarını ve hemcinslerini ilah edinme zilletine sürükleneceklerini Rabb’imiz Kur’an’da beyan etmiştir. Bunun kaçınılmaz sonucu da, gücü ele geçirenlerin koyacakları heva ve çıkarlarına uygun yasalarla diğerlerini ezip, sömürmeleridir.
Grek putperestliği ve aklı ilahlaştıran rasyonalizmi, Roma İmparatorluğu döneminde egemenliğini sürdürmüş, mevcut ilahlarına yeni ilahlar ekleyerek, insanın insana kulluğunu, zulmü, sömürüyü ve köleliği daha yaygın, daha şedid ve daha kurumsal boyutlara ulaştırmıştır. Yeni ilahların en önemlisi Roma yöneticileriydi. “Sezar”lar insanların hayatına tahakküm eden, onlar hakkında tek yanlı kararlar alabilen ve kesin, itirassız bir şekilde kendilerine itaat ve kulluk edilen ilahlar olarak algılanıyordu.
Grek cahiliyesinin insanın eşitsizliği, bir kısmının ilah bir kısmının da onlara hizmet ve ittaatla yükümlü kul ve köleler oldukları anlayışı üzerine oturttuğu bu sapması ve güçlüyü haklı gören adalet ve hukuk anlayışı, maalesef batı düşüncesi tarihine damgasını vurmuş gibidir. Bugün dahi bu damganın izleri çok çarpıcı bir biçimde, çağdaş batı düşüncesinde gözlenmektedir. İşte bu düşüncelerden ilham alıp Greko-Romen kültür üzerine kendini yapılandıran “batı medeniyeti” (!) kaçınılmaz bir sonuç olarak güçsüzleri ezmeyi, sömürmeyi ve insan haklarını ihlal etmeyi hak sayan bir anlayış ve uygulamadan hiç kurtulamamıştır.
Halbuki İslam, ilk insanın yaratılışından, ilk peygamber Adem (AS) dan beri, bütün insanların aynı maddeden ve eşit olarak yaratılıp, aynı anne babadan türedikleri hakikatini haykırmakta ve her türlü ayrımcılığı reddedip, insanların eşit temel haklara sahip olduklarını vurgulayarak yeryüzünde sadece Allah’ın hükümlerini egemen kılmak suretiyle, kula kulluğa son verecek, mutlak adaleti sağlamaya talip olmaktadır.
İfade iconEmoticon